Het boetebeding
Boeteclausules komen vaak voor in overeenkomsten. Denk bijvoorbeeld aan een boete voor te late levering in een overeenkomst voor verkoop en levering van goederen, een boete op niet naleving van een non-concurrentiebeding in een aandeelhoudersovereenkomst, of een boete voor het schenden van een geheimhoudingsovereenkomst. De kans is groot dat u al eens een boeteclausule heeft geaccepteerd of aan een ander heeft opgelegd. Het lijkt een vrij eenvoudige clausule, maar schijn bedriegt.
De wet zegt namelijk dat wanneer een boete is overeengekomen, de schuldeiser moet kiezen of hij alsnog nakoming van de overeenkomst óf betaling van de boete vordert. Beide kan niet. Hetzelfde geldt voor het recht op schadevergoeding. Als betaling van de boete wordt gevorderd, dan vervalt het recht op schadevergoeding. Bovendien mag betaling van een boete alleen worden gevorderd als de tekortkoming aan de schuldenaar kan worden toegerekend.
Een boetebeding is bedoeld als stok achter de deur om een contractspartij ertoe te bewegen zijn verplichtingen na te komen. De boete is de straf voor het geval de verplichting niet wordt nagekomen. Een boetebeding wordt dan ook vaak opgenomen voor verplichtingen die belangrijk zijn voor de partij die de boete kan vorderen. Het zal niet zijn bedoeling zijn om afstand te doen van zijn recht op schadevergoeding of nakoming. Bovendien wil hij niet in een discussie belanden of het niet nakomen van de verplichting wel aan de schuldenaar is toe te rekenen. Het simpele feit dat de verplichting niet is nagekomen zou tot verschuldigdheid van de boete moeten leiden.
Gelukkig mag van de wet worden afgeweken. Dat moet dan wel expliciet in de overeenkomst worden vastgelegd. De precieze formulering van het boetebeding verdient daardoor de nodige aandacht.
Als u de partij bent die de boete zou moeten betalen dan wilt u uw maximale kosten zo beperkt mogelijk houden. U kunt daarvoor aanknopen bij de wet. Als u tekortschiet kan uw schuldeiser kiezen of hij wil dat u alsnog uw verplichtingen nakomt, dat u de boete betaalt, of dat u zijn (hogere) schade vergoedt. U zou er echter ook voor kunnen kiezen om expliciet te vermelden dat de boete in de plaats treedt van schadevergoeding of nakoming. De boete is dan de enige remedie van uw tegenpartij, waardoor u precies weet waar u aan toe bent als u tekortschiet.
Als u aan de andere kant staat wilt u echter uw mogelijkheden zoveel mogelijk openlaten. Dan is het verstandig om in het boetebeding te vermelden dat de boete uw recht op (aanvullende) schadevergoeding niet aantast en/of dat u nakoming mag vorderen. De boete komt in dat geval bovenop uw andere aanspraken. De schuldenaar zal de boete op deze manier meer ervaren als de bedoelde stok achter de deur.
Overigens is een boete iets anders dan zogenoemde “liquidated damages” die we vaak tegenkomen in Engelstalige contracten. “Liquidated damages” zijn niet bedoeld als straf voor een tekortkoming, maar betreffen een vooraf tussen partijen afgesproken schadebedrag. “Liquidated damages” zien vaak op situaties waarin de daadwerkelijk geleden schade lastig is vast te stellen, maar die wel belangrijk zijn en voorkomen moeten worden. Uit praktische overwegingen spreken partijen daarom alvast af wat de schade in zo’n geval is. Het spreekt voor zich dat ook de formulering van een dergelijk beding de nodige aandacht verdient. Hier speelt namelijk ook de vraag of een schuldeiser tevens nakoming of vergoeding van zijn hogere schade mag vorderen. Daarnaast moet het afgesproken bedrag een redelijk bedrag zijn, anders kan een rechter de “liquidated damages” alsnog kwalificeren als boete.
Tenslotte krijgen wij wel eens de vraag of een boete verzekerbaar is. Zeker sinds de invoering van de AVG (de privacywet) en de dreiging van de torenhoge boetes die de Autoriteit Persoonsgegevens kan opleggen als de AVG niet wordt nageleefd. De wet kent geen algeheel verbod op het verzekeren van boetes, maar het is in strijd met de openbare orde om het bestraffende effect van een boete weg te nemen door middel van een verzekering. Een boete op een overtreding moet uiteraard gevoeld worden door degene die de overtreding begaat. Dat is immers het idee achter de boete, de stok achter de deur om bepaald gedrag te vertonen of na te laten. De dreiging van een boete onder de AVG moet ervoor zorgen dat bedrijven netjes met onze persoonsgegevens omgaan. Contractueel overeengekomen boetes proberen de interne orde tussen twee contractspartijen te handhaven. Verzekeraars zullen dan ook niet snel geneigd zijn om dergelijke boetes te verzekeren.
Neem gerust contact met ons op als u hier meer over wilt weten. Wij helpen u graag de juiste stok te kiezen.