Bestuur en wanbeleid

Bestuurders van een besloten vennootschap (bv) hebben vaak meerdere petten op, die er soms toe leiden dat zij verschillende belangen hebben bij wat er in de vennootschap speelt. Vaak is een bestuurder tevens aandeelhouder, waardoor zijn belangen als aandeelhouder kunnen botsen met de belangen van de onderneming. Aandeelhouders willen bijvoorbeeld op korte termijn zoveel mogelijk winst uitkeren terwijl de onderneming meer gebaat zou zijn bij een langetermijnstrategie. Verder kan een bestuurder (vanuit een andere door hem gedreven onderneming) tevens toeleverancier zijn van de vennootschap die hij bestuurt, waardoor hij er belang bij heeft voor de leverancier gunstige voorwaarden te accepteren.

Dit zijn zomaar een paar voorbeelden waaruit de verschillende belangen blijken, het eigen belang van de bestuurder, het belang van de vennootschap en het belang van de aandeelhouders. Vaak lopen die belangen parallel, maar vaak ook niet.

Wettelijke taken en tegenstrijdig belang

Bestuurders van een besloten vennootschap moeten zich op grond van de wet bij de vervulling van hun taak richten naar het belang van de vennootschap en de met de vennootschap verbonden onderneming. Als de bestuurder een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is met het belang van de vennootschap, mag de betreffende bestuurder niet deelnemen aan de besluitvorming over dat onderwerp.

Duidelijk, toch? Helaas gaat het in de praktijk best vaak mis en worden er veel rechtszaken gevoerd tegen bestuurders die in de ogen van (mede)aandeelhouders hun boekje te buiten zijn gegaan.

Maar wanneer is sprake van wanbeleid en wat is ertegen te doen? Zoals hierboven al blijkt lopen de belangen van de aandeelhouders ook niet altijd parallel met de belangen van de onderneming. Bestuurders hoeven hun oren dus niet per se te laten hangen naar de wensen van de aandeelhouders.

Volgens de wet is sprake van wanbeleid als sprake is van onzorgvuldig of laakbaar handelen dat van een zo ernstig karakter is dat moet worden geoordeeld dat gehandeld is in strijd met elementaire beginselen van verantwoord ondernemerschap. Een nogal brede omschrijving die aan de hand van de specifieke omstandigheden van het geval moet worden getoetst.

In situaties waarin een conflict is opgetreden tussen de aandeelhouders in een joint venture is het gevaar aanwezig dat bestuurders uit onvrede eigen belangen boven die van de vennootschap of hun partners stellen en onzakelijk eigenmachtig gaan handelen. Of wat te denken van broers en zussen die met elkaar overhoopliggen als aandeelhouders van het van vader en moeder geërfde familiebedrijf.

Corporate Governance

Voorkomen is beter dan genezen, vandaar dat het belangrijk is voor alle betrokken partijen om elkaar scherp te houden en tijdig aan de bel te trekken als het mis dreigt te gaan. Daarbij is het van belang om in de aandeelhoudersovereenkomst afspraken te maken over de informatievoorziening en de wijze van verantwoording over het gevoerde bestuur. Bestuurders hebben zich daarnaast te houden aan de wettelijke voorschriften omtrent het voeren van een deugdelijke administratie, het houden van algemene vergaderingen en het vaststellen en deponeren van jaarrekeningen.

Enquêteprocedure

Gaat het dan toch mis dan bestaat de mogelijkheid een beroep te doen op het recht van enquête. Belanghebbenden kunnen de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam verzoeken één of meer personen te benoemen tot het instellen van een onderzoek naar het beleid en de gang van zaken van een rechtspersoon. Als uit dat onderzoek blijkt dat sprake is van wanbeleid, kan de Ondernemingskamer de volgende voorzieningen treffen:

1. schorsing of vernietiging van een besluit van de bestuurders, van commissarissen, van de algemene vergadering of van enig ander orgaan van de rechtspersoon;
2. schorsing of ontslag van één of meer bestuurders of commissarissen;
3. tijdelijke aanstelling van één of meer bestuurders of commissarissen;
4. tijdelijke afwijking van de door de Ondernemingskamer aangegeven bepalingen van de statuten;
5. tijdelijke overdracht van aandelen ten titel van beheer;
6. ontbinding van de rechtspersoon.

Allemaal maatregelen die behoorlijk ingrijpen op de gang van zaken in een onderneming, of haar zelfs helemaal plat leggen. Ons advies is dan ook om het niet zover te laten komen en om vooraf na te denken over de inrichting van het bestuur en de afspraken goed vast te leggen in de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst. Vanzelfsprekend kunt u daarvoor bij ons terecht. En belandt u toch in een conflictsituatie, ook dan kunnen wij u terzijde staan of als bemiddelaar optreden.