Agentuur of distributie, hoe zit het ook alweer?

Agentuur- en distributieovereenkomsten worden nogal eens met elkaar verward. Beide overeenkomsten lijken sterk op elkaar, zij zien namelijk allebei op een duurzame relatie tussen twee partijen waarbij de ene partij (handelsagent of distributeur) producten van een andere partij (principaal of leverancier) probeert te verkopen.

Omdat de risico’s in beide overeenkomsten echter volkomen anders worden verdeeld tussen beide partijen is het van belang om vooraf goed na te denken welke overeenkomst het best past bij uw type onderneming.

Let op: voor de uitwerking van een overeenkomst is het niet bepalend hoe de overeenkomst is genoemd! Het gaat er om wat partijen daadwerkelijk hebben afgesproken en hoe dit in de praktijk wordt uitgevoerd.

AGENTUUR

In een agentuurovereenkomst komen een handelsagent en een principaal (de verkoper van producten) overeen dat de handelsagent voor een bepaalde of onbepaalde tijd tegen een vergoeding zal bemiddelen bij totstandkoming van overeenkomsten. Deze vergoeding, ook wel provisie genoemd, bestaat vaak uit een percentage van de waarde van de overeenkomsten waarbij de handelsagent bemiddeld heeft. Belangrijk om op te merken is dat de agent slechts bemiddelt, de overeenkomst wordt gesloten tussen de principaal en de afnemer. De agent loopt dus geen risico uit hoofde van de overeenkomst die door zijn toedoen tot stand komt.

 DISTRIBUTIE

Bij de distributieovereenkomst handelt degene die de overeenkomsten sluit (de distributeur) voor eigen rekening en hij draagt ook zelf het economisch risico van de te sluiten overeenkomst. De distributeur neemt goederen of diensten af en verkoopt deze door, hij kan zelf zijn werkwijze, zijn voorwaarden en zijn prijzen bepalen.

VERSCHILLEN

Binnen de Europese Unie geldt een dwingendrechtelijke richtlijn voor agentuurovereenkomsten welke door onze wetgever is omgezet in een Nederlandse wet welke van toepassing is op alle agentuurovereenkomsten. Bij opzegging van een agentuurovereenkomst moeten partijen daardoor rekening houden met een wettelijk voorgeschreven opzegtermijn en het recht van de agent op een klantenvergoeding.

Bij het opzeggen van distributieovereenkomsten speelt dit geen rol, waardoor opzegging van distributieovereenkomsten vaak (veel) voordeliger is voor de opdrachtgever en nadeliger voor de distributeur.

KLANTVERGOEDING

Indien de principaal de door de handelsagent tot stand gebrachte of geïntensiveerde klantrelaties blijft gebruiken na beëindiging van de agentuurovereenkomst, kan hij aan de handelsagent een klantenvergoeding verschuldigd zijn.

Uit de wet en jurisprudentie volgt dat de vaststelling van de (hoogte van de) klantenvergoeding in drie stappen verloopt. Deze stappen zijn als volgt:

• het kwantificeren van de voordelen die de principaal ontleent aan de door de handelsagent aangebrachte nieuwe klanten of aanmerkelijk uitgebreide klantrelaties;
• beoordelen of er reden bestaat om de klantenvergoeding nog aan te passen gelet op de billijkheid en alle omstandigheden van het geval, specifiek de door de handelsagent gederfde provisie door beëindiging van de overeenkomst;
• waarbij de klantenvergoeding niet hoger mag zijn dan dat van de gemiddelde jaarlijkse beloning van de handelsagent gedurende de laatste vijf jaren of, indien de agentuurovereenkomst korter heeft geduurd, naar het gemiddelde van de gehele duur daarvan.

Voor de eerste stap dient een prognose gemaakt te worden van de toekomstige ontwikkelingen van de onderneming van de principaal. Hierbij kunnen allerlei factoren meespelen, waaronder staking van de onderneming, economische recessie of kosten ter instandhouding van bestaande relaties.

In de tweede stap kunnen alle omstandigheden van dit specifieke geval een rol spelen, zoals bijvoorbeeld de door de agent verloren provisie, de duur van de agentuurovereenkomst en de financiële situatie van de handelsagent en de principaal.

Al met al kan de beëindiging van een agentuurovereenkomst behoorlijk kostbaar worden. Uiteraard kan voor uw specifieke onderneming de agentuurovereenkomst, ondanks dit nadeel bij beëindiging, nog steeds de beste keuze zijn om uw goederen op de markt te brengen.

De beëindiging van een distributieovereenkomst leidt in de regel niet tot een verplichting om de distributeur te compenseren. Zeker niet wanneer de distributieovereenkomst goed is opgesteld en ruimte laat voor beëindiging.

Onze ervaren legal counsels adviseren u graag over dit onderwerp en zijn bedreven in het opstellen van beide typen overeenkomsten.